Mensen hebben oestermessen altijd gezien als wegwerpartikelen. ''Bij elke doos oesters krijg je een nieuw mes''. Maar ik vind dit een slechte gewoonte.

Als ambachtsman koop ik kwaliteitsgereedschap om gemakkelijker te werken met betere resultaten. Dus waarom zou je hetzelfde niet doen voor je oestermessen? Ik begon na te denken over materiaalkeuzes om erfstukken te creëren. Messen die meerdere generaties mee kunnen gaan. Ik vind het bijvoorbeeld verbazingwekkend dat ze nog steeds handgesmede Vikingzwaarden vinden. Een meester van het ambacht maakte dat zwaard 1000 jaar geleden.

Om oestermessen te creëren die lang mee gaan, heb ik geëxperimenteerd met verschillende materialen. Eerst begon ik met poedermetallurgisch staal. Zeer fijne metalen poeders zoals staal en vanadium worden gesmolten in een smeltkroes. Het voordeel ten opzichte van gewoon staal is dat de smeltkroes luchtdicht is. Dit betekent dat er geen contact is met de lucht en dus veel minder verontreiniging. Hierdoor is het staal super zuiver en roest het niet. En de korrel van het staal is super fijn. Grovere korrels zijn slecht omdat het makkelijker is voor de punt om te breken.

In 2022 heb ik titanium geïntroduceerd als mes materiaal voor oestermessen. Normaal is titanium te zacht voor messen, maar oestermessen zijn geen ''normale messen''. Het type titanium dat ik gebruik is een aerospace grade. Ze maken het landingsgestel van commerciële vliegtuigen van hetzelfde materiaal. Dit omdat het lichtgewicht is en omdat het een impact kan weerstaan. Of in ons geval een oester kan openen!

Innovatie is alleen mogelijk dankzij de focus van Emergo Designs op oesters. Omdat we de hele dag door oestermessen maken, begrijp ik welke behoeften er zijn en waar ik kan proberen te verbeteren.

In 2014, toen ik Emergo Designs begon, was het ontwerpen van de punt van het mes een van de moeilijkste uitdagingen. Als maker probeerde ik de balans te vinden tussen onbreekbaarheid en bruikbaarheid. Als de punt te dik is, is het mes vrijwel onbreekbaar, maar het is ook onmogelijk om een oester te openen. Maar maak de punt te dun en je hebt een zeer duur wegwerp-oestermes gemaakt.

Daarnaast heb ik te maken met een zeer diverse klantenkring. Mensen die nog nooit eerder oesters hebben geopend, kopen mijn messen. Maar ook professionals die wel duizend oesters per week openen. De eerste groep heeft minder ervaring en stelt hogere eisen aan de duurzaamheid van het mes. De tweede groep wil sneller te werk gaan en kiest daarom voor een dunner mes.

Ik heb geprobeerd dit dilemma op te lossen door een ander mesontwerp te maken. Mijn filosofie is "Puntig, niet scherp." Ik geloof dat een oestermes niet per se vlijmscherp hoeft te zijn. In plaats van het vlees van de oester te snijden, kun je effectief het spierstuk van de schelp afschrapen. Julie van de blog "In a Half Shell" demonstreert deze techniek perfect hier: https://www.instagram.com/p/CfVdLKfA-UE/. Doordat er meer materiaal in het mes zit, kan het meer en sterkere oesters weerstaan. Zo vindt het mes de juiste balans tussen kracht en bruikbaarheid.

Het klinkt misschien vreemd, maar 2020 was een geweldig jaar voor mij. Ondanks Covid, de uitgestelde bruiloft en de lockdowns, ging het met Emergo Designs juist beter. Toen de eerste golf van Covid het Nederlandse ziekenhuissysteem trof, was er een groot tekort aan beschermingsmiddelen. Mijn vrouw en ik begonnen een klein initiatief om ''wat'' gezichtsschermen te 3D-printen en CNC-frezen. Dit groeide uit tot een nationaal initiatief waarbij we meer dan 1800 gezichtsschermen hebben kunnen produceren. Met meer dan 200 betrokken mensen en dit alles binnen 3 weken. Het was een zeer intense periode waarin we onder druk veel moeilijke beslissingen moesten nemen. Maar mijn vrouw en ik hebben het goed gedaan en we zijn erg blij met de impact die we hebben kunnen maken.

Deze ervaring dwong me om na te denken over mijn Emergo Designs oestermesbedrijf. Ik wilde al jaren een CNC-machine kopen, maar was ook erg voorzichtig met grote uitgaven. Het gezichtsschermproject gaf me het vertrouwen om op zoek te gaan naar financiering. Dat was het moment waarop ik het concept voor het ''Hugo''-mes begon te ontwikkelen.

Een mes dat is gemaakt uit een massief blok titanium. Ik wilde zo'n mes maken omdat het minder handmatig schuren en minder stof met zich meebrengt. Bovendien hoefde ik geen oplosmiddelen en lijm te gebruiken om handgrepen te bevestigen. Dit is veel beter voor mijn gezondheid, vooral als ik dit nog vele jaren wil blijven doen. Een vriend wees me erop dat deze oestertool bijna circulair van ontwerp was. Alle componenten zijn recyclebaar. Bovendien komen er geen chemicaliën aan te pas tijdens de productie en er gaat geen materiaal verloren. Hij vertelde me ook dat het Zeeuwse investeringsfonds een programma had voor circulaire productontwikkeling. Ik heb een voorstel ingediend en subsidie gekregen van het programma. Ik heb ook al mijn persoonlijke geld geïnvesteerd en eind 2020 werd de CNC-machine in mijn werkplaats geplaatst.

Het circulaire oestermes "Hugo" is te koop in onze webshop. Het duurzame titanium vervangt de wegwerp-oestermessen. Omdat er geen gelijmde houten of plastic handgrepen zijn, is recyclen heel eenvoudig. Je kunt het mes terugsturen naar ons, of het titanium inleveren bij een lokale metaalhandelaar. Omdat titanium een waardevol materiaal is, dekt de schrootprijs de verzendkosten. De behuizing bevat ook geen verf, op polymeer gebaseerde vernissen of oplosmiddelen. Als je van oesters houdt, houd je van de zee. Door de zee vrij te houden van plastic en chemicaliën, zullen de zeevruchten alleen maar beter smaken.

Hoe je een uniek mes verpakt is altijd een moeilijke vraag, en het is voor elke maker anders. Zakmessen leven in je broekzak, koksmessen in het messenblok in de keuken. Maar waar berg je je oestermes op? Als maker wil ik niet dat het in de keukenlade gegooid wordt waarbij mijn handwerk krast, elke keer dat de la open gaat.

Toen ik me volledig op oestermessen ging richten, wist ik dat ik de verpakking wilde verbeteren. Het kopen van een van mijn messen is speciaal en ik wil deze culinaire tools ook zo presenteren! Als eerste verbetering kocht ik een CNC-machine om houten kisten te frezen waarin ik de messen kon verpakken. De ontwerpen zijn elegant en complementair aan het mes. Later voegde ik een lasergraveermachine toe, waardoor er nog meer mogelijk was. Nu heb ik de optie om logo's, namen, data of andere persoonlijke berichten toe te voegen.

Nu hoor ik van klanten dat ze van mijn messen houden en van hoe het mes de oesters steekt. Maar ze zijn ook dol op de kist en hebben deze in hun huizen tentoongesteld. Een klant schonk een mes aan zijn vader. Hij zei: ''De kist staat prominent tentoongesteld samen met zijn andere dierbare voorwerpen. Op die speciale zaterdagen pakt mijn vader het mes op en maakt het schoon. Dan gaat hij naar de vismarkt om oesters te kopen. Daarna gaat hij naar de wijnwinkel en kiest een speciale fles wijn uit. 's Avonds komt het allemaal samen voor speciale gelegenheden. Vrienden, oesters, wijn en zijn speciale oestermes. Het is een ritueel dat zich elke paar weken herhaalt.'' Als maker ben ik dol gelukkig om bij te dragen aan deze prachtige gewoonte.